LUDOWE MECYJE 2019 – edukacja, animacja, warsztat

To już kolejny rok z „LUDOWYMI MECYJAMI” – interdyscyplinarnym projektem, który w 2017 r. zainicjowało konińskie Centrum Kultury i Sztuki, by wspierać zjawiska związane z kulturą tradycyjną funkcjonującą na terenie subregionu konińskiego. Niezmiennie ważnym aspektem tego zadania była integracja środowisk sięgających do rodzimych zwyczajów, twórcze inspiracje folklorem i ocalające wykorzystanie tradycyjnych treści budujących naszą tożsamość. Projekt „LUDOWE MECYJE 2019 – edukacja, animacja, warsztat” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Współfinansowanie: Samorząd Województwa Wielkopolskiego.

W związku z niejednorodnością etnograficzną subregionu konińskiego – stykają się tutaj strefy kilku historycznych regionów: Wielkopolski, Kujaw, Ziemi Sieradzkiej, Mazowsza – projekt ukierunkowano na ochronę i popularyzację lokalnego dziedzictwa kulturowego. Jego otwarty, aktywizujący charakter, zbudowano, podobnie jak w latach poprzednich, przede wszystkim na szeregu spotkań warsztatowych i konsultacji dla osób zajmujących się na co dzień pielęgnowaniem tradycji ludowych zarówno z dorosłymi, jak i młodym pokoleniem.

Pierwszy cykl warsztatów pt. „Tańce i zabawy folkloru wielkopolskiego” zaadresowano do nauczycieli oraz instruktorów tańca. Dwa spotkania z Piotrem Kulką – wieloletnim tancerzem, choreografem, kierownikiem zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie” przybliżyły uczestnikom m.in. technikę prowadzenia zajęć z dziećmi i młodzieżą, podstawowe kroki oparte na pierwotnych cechach wielkopolskich tańców ludowych np. walcerków, polki i przodków. Ciekawym elementem warsztatów, dającym instruktorom alternatywne, wartościowe pomysły na aktywizowanie dzieci w obszarze kultury tradycyjnej była nauka gier i zabaw takich jak: czapnik, brzuchaty, ceglorz, oraz rymowanek i wyliczanek poprzedzających dziecięce zabawy na polach, podwórkach. Niezwykle cennym poznawczo walorem tych spotkań były pokazy tancerzy oraz kapeli z Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie”, prezentujące stroje, tańce i śpiewy z pięciu regionów Wielkopolski.

Piotr Kulka wspierał również merytorycznie instruktorów dziecięcych grup folklorystycznych podczas cyklu warsztatów „Wiwaty, walcerki i tyrolinki”. W Liścu Wielkim, Brudzewie, Kłodawie, Kościelcu i Ślesinie wspólnie pracowano nad przygotowaniem zabaw tanecznych w oparciu o rodzimy folklor (oprócz wielkopolskich poznawano także śląskie i krakowskie tańce oraz zabawy), czerpiąc z miejscowych tradycji i posiłkując się wiedzą zdobytą na ww. warsztatach.

Indywidualne spotkania warsztatowe odbyły się również z pięcioma ludowymi zespołami tanecznymi: Zespołem Tańca Ludowego „Kościelec” z Kościelca, Zespołem Tańca Ludowego „Uśmiech” z Liśca Wielkiego, Zespołem Regionalnym „Mały Babiak” z Babiaka, Zespołem Tańca Ludowego „Brudzewiacy” z Brudzewa oraz Zespołem Pieśni i Tańca „Koło” z Koła. Każda grupa z wybranym przez siebie specjalistą: Zofią Czechlewską, Patrycją Lichą, Maciejem Mielczarskim, Martą Budziak i Piotrem Kulką – pracowała nad choreografią opartą na tańcach ludowych lub narodowych.

Z reprezentantami kapel ludowych z Babiaka, Malanowa, Wierzbinka i Dąbia pracował Kazimierz Budzik – muzyk, folklorysta, etnograf i pedagog. Podczas konsultacji podjęto tematykę doboru repertuaru charakterystycznego dla niejednorodnego i specyficznego subregionu konińskiego. Z uczestnikami omówiono także zagadnienia związane z funkcjonowaniem kapeli (działalność samodzielna czy współdziałanie z zespołami) i wymogami stylistycznymi wykonywanych utworów. Szczególnie cenna dla uczestników okazała się prezentacja odpowiednich technik wykonawczych i sposobów wydobywania dźwięków na skrzypcach i klarnecie.

Kolejne zaplanowane w projekcie konsultacje dla śpiewaczych zespołów ludowych poprowadziła dr Arleta Nawrocka-Wysocka – muzykolog, pracownik Instytutu Sztuki PAN, która wsparła uczestników wskazówkami i pomogła wybrać właściwy repertuar odpowiadający muzycznym i wokalnym tradycjom naszego regionu.

Uczestnicy wszystkich spotkań warsztatowych wzbogaceni wiedzą i praktycznymi wskazówkami specjalistów stworzyli własne programy, które zaprezentowali 16 czerwca w Kramsku podczas wydarzenia finalizującego projekt – Festiwalu Kultury „W stronę tradycji”. Publiczność i jurorzy obejrzeli: 13 zespołów śpiewaczych, 5 kapel ludowych, 9 solistów i 8 zespołów tanecznych. Dr Arleta Nawrocka-Wysocka, Elżbieta Sztamblewska – etnograf z Muzeum Okręgowego w Koninie oraz Piotr Kulka nagrody przyznali: Zespołowi Tradycja z Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej w Malanowie, Zespołowi Na Swojską Nutę z Gminnego Ośrodka Kultury w Wierzbinku, Zespołowi Dobrowianki ze Stowarzyszenia Koła Gospodyń Wiejskich w Dobrowie, Zespołowi Osieczanki działający przy OSP w Osieku Wielkim, Zespołowi Zgoda z Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej Gminy Przykona, Zespołowi Kiełczewianki z Kiełczewa Smużnego, Kapeli Rodzinnej Cedzidłów z Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej w Babiaku, Janinie Pakule z Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej w Malanowie, Michałowi Borysowi Hryciukowi z Gminnego Ośrodka Kultury w Brzeźnie, Bożenie Żurawik z Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej w Dąbiu, Jadwidze Kowalskiej z Kiełczewa Smużnego, Zespołowi Tańca Ludowego Kościelec z Zespołu Szkół Rolniczego Centrum Kształcenia Ustawicznego w Kościelcu, Zespołom Tańca Ludowego Uśmiech I i Uśmiech II ze Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa w Liścu Wielkim, Zespołowi Tańca Ludowego Mały Kościelec z Zespołu Szkół Rolniczego Centrum Kształcenia Ustawicznego w Kościelcu, Zespołowi Regionalnemu Mały Babiak z Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej w Babiaku. Nagrody ufundowali: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, CKiS w Koninie, Starostwo Powiatowe w Koninie oraz Wójt Gminy Kramsk.

Od kilku lat przedstawiciele wschodniej Wielkopolski prezentują się na najważniejszym w kraju wydarzeniu poświęconym folklorowi – Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Do przyszłorocznej 54. edycji Komisja Artystyczna zakwalifikowała Zespół Na Swojską Nutę z Gminnego Ośrodka Kultury w Wierzbinku. 

Festiwal, przygotowany przy dużym wsparciu Wójta Gminy oraz Dyrektora i pracowników Gminnego Ośrodka Kultury w Kramsku, jest wydarzeniem interdyscyplinarnym i międzypokoleniowym. Szczególnie cenne i wzbogacające były cieszące się dużym zainteresowaniem spotkania z twórcami pielęgnującymi zanikające zawody. Przygotowano otwarte warsztaty, podczas których można było pomalować farbami drewniane kwiaty przygotowane przez rzeźbiarza Piotra Staszaka, ulepić dzbanki na kole garncarskim u Łukasza Dzieciątkowskiego oraz pogimnastykować palce, tworząc wiklinowy koszyczek u Janusza Wiśniewskiego. Z materią sypką doskonale radziły sobie dzieci podczas wysypywania piaskiem kujawskich wzorów. Na specjalnie przygotowanej powierzchni, wsparci przez twórczynię ludową Jadwigę Tyksińską zdobywały wiedzę o zanikającym zwyczaju z pogranicza Wielkopolski i Kujaw.

Oprócz wyżej wymienionych twórców na kiermaszu rękodzieła swoje serwety, hafty, wyroby szydełkowe prezentowały: Jadwiga Piekarska i Zofia Sobieraj, rzeźbę wystawili: Marianna Iwińska, Henryk Jankowski i szkółka rzeźbiarska z Kramska a rękodzieło artystyczne i dekoracje – Katarzyna Kołakowska-Frontczak, Halina Ostrowska i Alicja Pawłowska.

Integralną częścią Festiwalu jest konkurs „Tradycje w twórczości plastycznej”. Jurorzy – dyrektor Muzeum Okręgowego w Koninie Elżbieta Barszcz, Krystyna Mikołajczak z CKiS w Koninie oraz Julia Kuczmańska-Benec z GOK-u w Kramsku – najwyżej ocenili prace: Jadwigi Tyksińskiej, Haliny Ostrowskiej, Teresy Brzoski i Mariusza Markiewicza. Na konkurs dostarczono ponad 30 prac o charakterze ludowym i stylizowanym m.in. obrazy malowane na szkle, hafty, obrusy, rzeźby, strój ludowy, pająki (tradycyjne ozdoby izb, barwne konstrukcje podwieszane pod sufitem), kwiaty z bibuły. Wystawę można oglądać do końca czerwca br. w Kramsku. 

Organizatorzy nie zapomnieli również o kulinarnym akcencie. Sycące dania i pyszne słodkości przygotowały gospodynie z sołectw należących do Gminy Kramsk: Wielany i Podgór.

Festiwal „W stronę tradycji” wieńczący cały Projekt opiera się przede wszystkim na doświadczaniu i bliskich spotkaniach z lokalną tradycją, której oddanymi kontynuatorami są zarówno dorośli, jak i dzieci. Właśnie przedstawicieli różnych pokoleń połączyła na zakończenie Festiwalu potańcówka „Oj, dana, dana…”, czyli zabawa przy tradycyjnej muzyce wykonywanej na żywo, poprowadzona przez Kapelę z Kociny oraz Annę Marię Gałczyńską z Kalisza. Radosnej zabawie towarzyszyło również ognisko.

Realizacja projektu „LUDOWE MECYJE” spełnia ważne zadanie w zakresie dokumentacji, ochrony i popularyzowania dziedzictwa Wschodniej Wielkopolski. Trzy lata aktywności to konkretne i wartościowe wsparcie dla instruktorów, grup i twórców. To sięganie do tego, co w naszej rdzennej kulturze jest znaczące, jak również inspirowanie do własnych twórczych poszukiwań w tym obszarze. Koordynatorem projektu była Danuta Pydyńska.

„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury”